Plannen hervorming arbeidsmarkt deel 3

Dit derde en laatste deel van de topicreeks over de aangekondigde hervormingen van de arbeidsmarkt gaat over het plan om zelfstandigen verplicht een arbeidsongeschiktheidsverzekering te laten afsluiten.

Het doel hiervan is een financieel vangnet te bieden voor zelfstandigen die arbeidsongeschikt raken en het voorkomen dat zelfstandigen bij arbeidsongeschiktheid in publiek gefinancierde bijstand terechtkomen. Verder zou het volgens het kabinet bijdragen aan het gelijker trekken van bescherming en behandeling van zelfstandigen en werknemers. Door invoering van deze maatregel kunnen werkenden de aard en inrichting van het werk meer leidend laten zijn bij de keuze voor zelfstandigheid of een loondienstverband. Het speelveld wordt gelijker, waardoor schijn-zelfstandigheid kan worden teruggedrongen.

DEEL 3.

Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen

Kring van verzekerden

Het kabinet heeft besloten om vooralsnog IB-ondernemers (en meewerkende echtgenoten) verplicht te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Als er sprake is van gemoedsbezwaren kan een uitzondering worden gemaakt. Directeur-grootaandeelhouders en resultaatgenieters zullen op dit moment niet in de kring van verzekerden worden opgenomen.

Uitkering

De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering houdt in dat de zelfstandige voor een uitkering van 70% van het laatstverdiende inkomen is verzekerd tot aan de grens van 143% van het wettelijk minimumloon. De indicatieve premie voor de verzekering is 7,5 tot 8% van het inkomen tot de maximale premiegrondslag. De premies van periodiek uitgekeerde arbeidsongeschiktheidsverzekeringen zijn fiscaal aftrekbaar. Er zal een wachttijd van een jaar worden gehanteerd. Uiteraard kan een zelfstandige de wachttijd verkorten door deze privaat bij te verzekeren.

Opt-out

Het kabinet onderzoekt ook de mogelijkheid van een ‘opt-out’, waarbij de zelfstandige zich privaat kan verzekeren voor minstens dezelfde dekking en premie als in de publieke variant.

Overgangsrecht

Het wetsvoorstel zal overgangsrecht bevatten voor diegenen die nu reeds privaat verzekerd zijn, waarbij het de bedoeling is dat reeds afgesloten verzekeringen onder voorwaarden worden geëerbiedigd.

Voorkomen van schijnzelfstandigheid

De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering is een van de maatregelen om schijnzelfstandigheid terug te dringen. Het kabinet heeft in de ’voortgangsbrief zelfstandigen’ reeds enkele maatregelen aangekondigd, waarvan de invoering van een zogenaamd ‘civielrechtelijk rechtsvermoeden van een arbeidsovereenkomst’, een voorbeeld is. Dit civiele rechtsvermoeden wordt gekoppeld aan een nader te bepalen uurtarief (mogelijk 30/35 euro).

Daarnaast werkt het kabinet aan het verduidelijken van de open norm ‘werken in dienst van’.

Hierbij zijn drie hoofdelementen benoemd, namelijk:

• materiële ondergeschiktheid;
• de organisatorische inbedding van werk; en
• zelfstandig ondernemerschap binnen de betreffende arbeidsrelatie.

Deze elementen worden de komende maanden verder uitgewerkt zodat de praktijk hiermee meer houvast krijgt. Ook zal de handhaving op schijnzelfstandigheid op korte termijn worden verbeterd.

Het plan is om het handhavingsmoratorium waarop dit moment nog sprake van is uiterlijk 1 januari 2025 op te heffen.

De plannen van het kabinet zullen worden uitgewerkt in wetsvoorstellen die dan naar verwachting in het voorjaar van 2024 worden ingediend bij de Tweede Kamer, met het doel dat dit begin 2025 van kracht zal worden. Uiteraard houden we u op de hoogte indien de wijzigingen concreet zijn zodat u hierop kunt inspelen.

Heeft u in de tussentijd nog vragen hierover dan kunt u bij onze juristen terecht. Ze helpen u graag verder.

Gepubliceerd: 9 mei 2023