Grensoverschrijdend ondernemen in de EU: De Impact van de Wet Implementatie Richtlijn grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen

Vanaf 1 september 2023 vindt een belangrijke ontwikkeling plaats: de Wet implementatie richtlijn grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen. Deze wet markeert een verandering in het huidige ondernemingsrecht. In deze topic zullen we dieper ingaan op het doel van deze wet en de impact die zij heeft op het juridische landschap voor ondernemingen.

Deze wet is een rechtstreekse implementatie van een Europese richtlijn, wat betekent dat Nederland op basis van Europese regelgeving verplicht is gesteld om een nationale wet te creëren die met deze richtlijn overeenstemt. De Europese richtlijn heeft tot doel de vrijheid van vestiging van bedrijven binnen de Europese Unie te bevorderen. Het hoofddoel is het bevorderen van grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen voor ondernemingen, terwijl tegelijkertijd de rechten van belanghebbenden, zoals aandeelhouders, schuldeisers en werknemers, worden versterkt.

Voor verdere verduidelijking, houdt een omzetting in dat de juridische structuur van een vennootschap wordt gewijzigd naar een andere vorm, zoals bijvoorbeeld het transformeren van een Nederlandse BV naar een Duitse GmbH. Bij een fusie worden twee of meer vennootschappen samengevoegd tot één entiteit, terwijl bij een splitsing het vermogen van een vennootschap geheel of gedeeltelijk wordt overgedragen aan één of meerdere andere vennootschappen. Deze handelingen worden grensoverschrijdende verrichtingen genoemd.

Nu, laten we dieper ingaan op de concrete veranderingen. In het begin is het van belang op te merken dat de nieuwe wet enkel betrekking heeft op kapitaalvennootschappen (BV’s en NV’s). Bovendien brengt de wet een voorgeschreven procedure met zich mee die bestaat uit drie opeenvolgende fasen: de voorbereidende fase, de besluitvormingsfase en de uitvoeringsfase. Ten slotte worden er waarborgen geïntroduceerd die aandeelhouders, schuldeisers en werknemers beschermen in het geval van grensoverschrijdende verrichtingen.

De voorbereidende fase laat zich kenmerken door een gezamenlijk verrichtingsvoorstel van de vennootschap die partij is bij de grensoverschrijdende verrichting (omzetting, fusie of splitsing). Dit voorstel wordt ter kennisgeving gedeeld met aandeelhouders, schuldeisers en de ondernemingsraad van de vennootschap, en omvat tevens een schriftelijke uitleg van het bestuur. Daarbij wordt een toezichthoudende handeling van de accountant uitgevoerd, gevolgd door openbaarmaking via het handelsregister.

De daaropvolgende besluitvormende fase houdt in dat, na grondige evaluatie van alle verslagen uit de voorbereidende fase, de algemene vergadering zich moet uitspreken over het transactievoorstel. Op dit vlak worden de bestaande regels aangescherpt. De nieuwe wetgeving eist nu voor besluiten omtrent omzetting, fusie en splitsing een tweederde meerderheid van de uitgebrachte stemmen.

De uitvoerende fase, de laatste fase, introduceert drie aspecten. Ten eerste dient de notaris een verklaring af te leggen omtrent de wettigheid van de grensoverschrijdende handeling (pre-verrichting attest). Bovendien voorziet dezelfde notaris in een verklaring dat aan alle noodzakelijke eisen voor de grensoverschrijdende verrichting is voldaan (het slotattest). Deze twee aspecten betreffen een fraudetoets. Tot slot dient de vennootschap te worden geregistreerd in het (handels)register van de lidstaat van bestemming en uitgeschreven in de lidstaat van herkomst.

Deze nieuwe wet introduceert waarborgen, waaronder het recht voor aandeelhouders die zich tegen een grensoverschrijdende transactie uitspreken om uit te treden, het recht voor schuldeisers om drie maanden na de bekendmaking van het transactieplan waarborgen af te dwingen (zoals bankgaranties of pandrechten) indien ze ontevreden zijn over de voorgestelde waarborgen, en verplicht de vennootschap om zo snel mogelijk in gesprek te gaan met de werknemers om overeenstemming te bereiken over de mate van medezeggenschap van werknemers in rechtspersonenrechtelijke aangelegenheden binnen de vennootschap.

Deze nieuwe wet vormt een verandering in het huidige ondernemingsrecht met betrekking tot grensoverschrijdende omzetting fusie en splitsing. Haar voornaamste doelen zijn het bereiken van harmonie en het bevorderen van de vrijheid voor rechtspersonen om zich elders in de Europese Unie te vestigen. Door de invoering van een voorgeschreven procedure en garanties voor belanghebbenden voegt deze wet extra elementen toe aan het ondernemingsrecht. Als ondernemer die plannen heeft voor toekomstige grensoverschrijdende activiteiten, dient u rekening te houden met de implicaties van deze nieuwe wet.

Bij Baat staan wij klaar om u te ondersteunen met advies en om uw grensoverschrijdende zakelijke visies tot juridische realiteit te maken.

Gepubliceerd: 10 augustus 2023